Bizkaiko Foru Aldundiak berretsi egin du lehen sektorearekiko konpromisoa, eta ‘Suspertze Plana’ aurkeztu du. Gaur goizean, Gorlizko Foru Abeletxean, Elixabete Etxanobe Bizkaiko Ahaldun Nagusiak eta Arantza Atutxa Ingurune Naturala eta Nekazaritza Sustatzeko diputatuak iragarri dute 4,9 milioi euroko inbertsioa egingo dutela urtero, lurraldeko nekazariei laguntzeko.

Guztira, 4,9 milioi euroko inbertsioa egingo da urtean. Kopuru horretatik, 2 milioi nekazariei laguntzeko neurrietara bideratuko dira zuzenean, dirulaguntzen eta sektorea indartzeko programen bidez. Gainera, planak funtsezko bi neurri jasotzen ditu: urari dagokion hobaria eta forfait berezi bat. Bien artean, beste 2,9 milioi euroko inpaktu ekonomikoa izango dute. Ekimen horien helburua da kostu operatiboak murriztea eta Bizkaiko nekazaritzako ustiategien bideragarritasuna bermatzea.

Plan honen bidez, Bizkaiko Foru Aldundiak, sektorearen eskaerei erantzuteaz gain, berretsi egiten du lurraldeko lehen sektorearen egonkortasuna eta etorkizuna sustatze aliatu estrategiko gisa betetzen duen zeregina.

Bizkaiko lehen sektorearen etorkizuna bultzatzeko ahalegin bateratua

‘Suspertze Plana’ izena eman zaion plana sektoreari azken aldian eragin dioten krisiei erantzuteko sortu da, hala nola Ukrainako gerraren osteko prezioen igoerak eta Europa osoko nekazaritza-sektorearen protestek eragindako krisiei erantzuteko. Elixabete Etxanobe Ahaldun Nagusiaren hitzetan, " elkarrekin lan egin dugu. Baserritarren beharrak, kezkak eta ekarpenak bilduz. Eta elkarlan horretatik plan adostu bat sortu dugu. Plan errealista eta gauzagarria, lehen sektoreari Foru Aldundiaren eskumenetatik laguntzeko".

Ustiategien bideragarritasuna bermatzeko plana Foru Aldundiaren, sektorearen, ENBA eta EHNE nekazaritzako sindikatuen eta LORRA kooperatibaren arteko lankidetza estuaren emaitza izan da. Era berean, urtarriletik maiatzera bitartean egindako hainbat lan-jardunaldiren ondoren adostu dira planean jasotako neurriak; 110 eragilek baino gehiagok parte hartu dute jardunaldi horietan.

Sektorearen beharrei erantzuteko diseinatutako neurriak

‘Suspertze Planak’ bost lan-ildo nagusi eta 14 neurri espezifiko ditu, Bizkaiko nekazaritza- eta abeltzaintza-sektorearen beharrei erantzuteko diseinatuak. Onuren artean, honako hauek nabarmentzen dira: sektorea modernizatzeko eta digitalizatzeko 1.025.000 euroko inbertsioa; abeltzaintza estentsiboa bultzatzea; edo belaunaldien arteko erreleborako estrategia berria prestatu da, zeinak 360.000 euroko zuzkidura baitu.

Planaren funtsezko ardatzetako bat da belaunaldien arteko erreleboa sustatzea, kontuan hartuta nekazarien batez besteko adina 49 urtekoa dela. Horregatik, belaunaldien arteko trantsizioa erraztuko duen ustiategien banku bat sortuko da eta nekazaritzako ekintzailetza sustatuko duen erreleborako plan integral bat egingo da.

Gainera, ustiategien errentagarritasuna hobetzeko, hobariak aplikatuko dira ur-tarifetan, hau da, fakturan % 50 aurreztuko da abeltzaintzarako, eta forfait fiskala % 70ean finkatuko da.

Animalien osasunarekiko konpromisoa eta lan-baldintzen hobekuntza

Suspertze Planaren beste alderdi nabarmenetako bat animalien osasunarekiko konpromisoa da; izan ere, 250.000 €-ko aurrekontua handitu da animalien osasuna hobetzeko, baita ustiategiko albaitarien figura berria hobetzeko ere, ezinbestekoa baita animalien ongizatea bermatzeko. Ehiza-faunaren populazio-kontrola ere indartuko da, nekazaritza-ustiategietan duen eragina murrizteko.

Era berean, planak emakume baserritarren bizi-kalitatea hobetzeko neurriak jasotzen ditu, eta handitu egin dira amatasunagatiko ordezkapenerako eta kontziliaziorako laguntzen zenbatekoak. Halaber, oporraldiak luzatu egingo dira, gure baserritarren atsedena errazteko. Azkenik, prozedura guztiak berrikusiko dira, administrazio-izapideak sinplifikatzeko.

Ezarritako lehentasunen artean daude, halaber, lurralde-oinarria hobetzea, onura publikoko mendien kudeaketa jasangarria sustatzea, basoen abandonuaren aurka egitea edo mahastizaintza sustatzea.

Sektorearen beharrei erantzuteko diseinatutako neurriak

Hauek dira Bizkaiko nekazaritza- eta abeltzaintza-sektorearen beharrei erantzuteko diseinatutako 14 neurri espezifikoak:

1. Lurralde-oinarria hobetzea: Mendiak larre bihur daitezen sustatzeko eta erabilera aldatzea errazteko neurriak sartzea, eta artzaintza birtuala babestea lurzoruaren aprobetxamendua hobetzeko.
2. Onura publikoko mendiak kudeatzea: Sailen arteko batzordeak eta onura publikoko mendien batzordeak sortzea, erabilerak eta zerbitzuak koordinatzeko.
3. Basoen abandonua minimizatzea: Basogintza Elkarteari eta Baso Truke proiektuari laguntza ematea, baita birpopulatzeetarako laguntzak handitzea ere.
4. Erreketa kontrolatuetarako plana egitea: Suteak prebenitzeko eta larreen kudeaketa hobetzeko plan bat ezartzea.
5. Bitartekaritza-zerbitzua ezartzea belaunaldien arteko erreleborako: Ustiategien banku bat sortzea, nekazaritzako ustiategietan erreleboa errazteko.
6. Erreleborako plan integrala egitea: Belaunaldien arteko erreleboa eta nekazaritzako ekintzailetza sustatuko duen ekosistema baten diagnostikoa eta diseinua egitea Eusko Jaurlaritzarekin eta gainerako administrazioekin batera.
7. Inbertsiorako laguntzei buruzko dekretu berria prestatzea: Inbertsioetarako zuzkidura handitzea eta deialdiak urte osoan egitea.
8. Uraren tarifak gutxitzea: Uren fakturei %50eko hobaria ezartzea abeltzaintzan, Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoarekin lankidetzan.
9. Abantaila fiskalak ezartzea: Nekazaritzako abeltzaintzako forfait % 70era igotzea, sektorearen errentagarritasuna hobetzeko.
10. Mahastizaintzarako laguntza: Mahastien mahastizaintzarako laguntza eta laboreen hibridaziorako laguntza areagotzen ditu.
11. Animalien osasunari laguntzea: animalien osasuna sustatzea eta ustiategiko albaitari-profesionalari laguntzea.
12. Ehiza-fauna murriztea: Abeltzaintzatik ehiza-faunaren populazio-kontrola zuzenean kudeatzea, ustiategietan duen eragina murrizteko.
13. Lana eta familia bateragarri egiteko neurriak hobetzea: Gertun nahitaezko aurretiazko hitzordua kentzea; prozedura telematiko gehiago jartzea eta prozedurok sinplifikatzea.
14. Ordezkapenen dekretua aldatzea: Ordezkapenetarako laguntza gehiago ematea, eta, horretarako, amatasunagatiko eta edoskitzeagatiko laguntzen zenbatekoak handitzea.

Gorlizko Foru Abeletxea

Aurkezpena gaur goizean egin da, Bizkaiko Foru Aldundiko Natura Ingurunearen eta Nekazaritza Sailak kudeatzen duen Gorlizko Foru Etxaldean. Abeltzaintzako esperimentazio-zentro honek arraza autoktonoen hautaketa eta hobekuntza genetikoa egiten du, biodibertsitatea zaintzeko eta tokiko abeltzaintza-ustiategien lehiakortasuna hobetzeko.

Programak kalitate genetiko handiko 107 behi piriniar hazten ditu abeltzaintza-sektorera transferitzeko, eta 30 pottoka, desagertzeko arriskuan dagoen arraza, hezteko eta zaldiketa egiteko. Abeletxea erreferentzia bihurtu da arraza horien hobekuntza genetikoan, iraunkortasunaren eta garapenaren ikuspegitik.

ITURRIA: BFA